نقد فیلم سیسو(Sisu)

 

فیلم سیسو یک اثر صمیمی است، مانند هدف و آرزوی اصلی قهرمان خود. در داستان این فیلم، یک سرباز فنلاندی کهنه‌کار و تنها، در دوران جنگ لاپلند و پایان جنگ جهانی دوم، به تحفیف نیروهای نازی‌ها بی‌توجه است و به حفر طلا مشغول است! وقتی داستان خود را بر پایه چنین شخصیتی می‌سازید، در حالی که انتظارات و نگرش تماشاگرانتان را هماهنگ می‌کنید. نمی‌توانید انتظار داشته باشید که فیلمی با چنین زمینه داستانی بنشینید و انتظار چیزی جز یک تجربه ساده و شادمانی را داشته باشید!

"سیسو" را می‌توان یک فیلم استفاده کننده (Exploitation) دانست، مشابه آثار بی‌کله و خونین و پررونق دهه 80 در سینمای جریان اصلی آمریکا. این نوع سینما، نه تنها به خشونت محدود نمی‌شود، بلکه به بیش از حد نشان دادن محتواهای "ممنوع" می‌پردازد. اما نمونه‌های اکشن این جریان، بیش از هرچیز، بر تمرکز بر جذابیت بصری صحنه‌های بسیار خشونت‌بار و بی‌اندازه‌ی منفجر شدن بدن‌ها و پاشیدن خون‌ها تکیه دارند. به حدی که این بی‌اندازه‌روی، عملا به نوعی شوخ‌طبعی داخلی برای این آثار تبدیل می‌شود. هم سازندگان و هم تماشاگران به این اشکال آگاه هستند؛ اما به طور خوشحالانه تصمیم به سرگرم شدن با آن می‌گیرند.

در فیلم "سیسو"، به طور اضافه، تأثیرات آشکاری از الگوی "مرد تنها و کم‌حرف" در فرانچایزهای اکشن محبوب و مهمی مانند "رمبو"، "جان ویک" و حتی وسترن‌های سرجیو لئونه قابل مشاهده است. علاوه بر این، نیروی نظامی یک شخصیت شرور نیز، به یاد "جان سخت" می‌اندازد و صحنه‌های مختلفی در طول فیلم که در آن دشمنان تک‌بعدی قهرمان به خون و خاک کشیده می‌شوند، به یاد دسته‌ی فیلم‌های "شکار نازی‌ها" می‌آورد.

رویکرد انتخابی برای ساخت فیلم "سیسو" همچنین دارای دستاوردها و آسیب‌های خود است. یکی از دستاوردهای اصلی این فیلم، تمرکز بر تجربه "بصری" بیشتر و کاهش میزان گفتار است. "سیسو" یک فیلم فنلاندی است که با انتخاب هوشمندانه زبان انگلیسی ساخته شده است. اما این امر ممکن است در طول اکثر دقایق فیلم به فراموشی سپرده شود و تنها پس از مدتی، هنگامی که یکی از شخصیت‌ها حرف می‌زند، به یادمان بیاید که در این فیلم، هم فنلاندی‌ها و هم نیروهای نازی، با لهجه شدید و کلمات ساده به انگلیسی صحبت می‌کنند! واقع‌گرایی از پنجره به بیرون پرتاب شده است تا تجربه تماشای این اثر را قابل فهم و دسترس‌پذیر کند.

زبان "سیسو" زبان "عمل" و "تصاویر" است. این فیلم برای ایجاد تجربه مشوق خود، بر روی تعلیق و وزن فیزیکی موقعیت‌ها تأکید دارد. البته در این مسیر، بیش از حد به نماهای آهسته و نمایشی روی می‌آورد و زبان بصری آن برای گیرانداختن تماشاگر در مخمصه‌ی موقعیت‌های دشوار داستانی، به اندازه کافی برافراشته نیست. اما به طور کلی نمی‌توان انکار کرد که در بسیاری از دقایق، با تکیه بر تصاویر و واقعیت موقعیت‌ها، بدون زیاده‌گویی، فیلم توانسته است مخاطب را با تجربه شخصیت اصلی همراه سازد